Γράφει ο κος. Βούλγαρης Ευάγγελος, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνος Τμήματος Ογκολογίας και Χημειοθεραπείας Κλινικής ΆΝΑΣΣΑ
Η λήψη “αντιοξειδωτικών” συμπληρωμάτων διατροφής κατά τη διάρκεια χημειοθεραπείας για καρκίνο του μαστού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Σύμφωνα με τη μελέτη «Dietary Supplement Use During Chemotherapy and Survival Outcomes of Patients With Breast Cancer Enrolled in a Cooperative Group Clinical Trial (SWOG S0221)» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Oncology στις 19 Δεκεμβρίου 2019, οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού που ελάμβαναν συμπληρώματα “αντιοξειδωτικών”, σιδήρου, βιταμίνης Β12 ή / και ωμέγα-3 λιπαρών οξέων πριν και κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας είχαν χειρότερα αποτελέσματα από τους ασθενείς που δεν το έκαναν.
Συγκεκριμένα οι ασθενείς που ανέφεραν τη χρήση οποιουδήποτε “αντιοξειδωτικού”, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών A, C και E, καθώς και των καροτενοειδών και του συνενζύμου Q10, ήταν 41% πιο πιθανό να παρουσιάσουν επανεμφάνιση της νόσου εάν χρησιμοποιούσαν συμπληρώματα πριν και κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας. Οι ασθενείς που ελάμβαναν συμπληρώματα βιταμίνης Β12, σιδήρου και ωμέγα-3 λιπαρών οξέων ήταν επίσης σε σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο για την επανεμφάνιση και το θάνατο από καρκίνο του μαστού. Αντίθετα η χρήση των κοινών σκευασμάτων πολύ-βιταμινών ή βιταμίνης D δε φαίνεται να επηρέασε το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Αν και πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης και ο αριθμός των ασθενών ήταν αρκετά μικρός (1134 ασθενείς), τα αποτελέσματα είναι πολύ ενδιαφέροντα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών, ένας συνεχώς αυξανόμενος όγκος δεδομένων υποδηλώνει ότι τα «αντιοξειδωτικά» συμπληρώματα μπορεί να είναι επιζήμια για τους καρκινοπαθείς. Αν και ο μηχανισμός πίσω από την παρατήρηση δεν είναι ακόμα ξεκάθαρος, οι πρώτες έρευνες δείχνουν ότι τα «αντιοξειδωτικά» μπορούν να προάγουν τη μετάσταση, τουλάχιστον στο μελάνωμα και τον καρκίνο του πνεύμονα. Οι συγγραφείς σχολιάζουν ότι σε σύγκριση με προηγούμενες αναφορές στη βιβλιογραφία, σε αυτή τη μελέτη, η χρήση συμπληρωμάτων μεταξύ των ασθενών ήταν χαμηλή και τείνει να μειώνεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μόνο το 17,5% των ασθενών χρησιμοποίησε οποιοδήποτε «αντιοξειδωτικό» κατά τη διάρκεια της θεραπείας (βιταμίνες A, C και E, καροτενοειδή ή συνένζυμο Q10) και το 44% έλαβε πολυβιταμίνες.
Συνολικά, οι ασθενείς που χρησιμοποίησαν οποιοδήποτε «αντιοξειδωτικό» τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της θεραπείας είχαν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής της νόσου και, σε μικρότερο βαθμό, θανάτου. Η χρήση αντιοξειδωτικών μόνο πριν από την έναρξη της θεραπείας ή μόνο κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας δεν επηρέασε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας στην παρούσα μελέτη.Εκεί που παρατηρήθηκαν “εντυπωσιακές συσχετίσεις” ήταν στη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12 και σιδήρου, σημειώνουν οι ερευνητές. Η λήψη της Β12 συσχετίστηκε με χειρότερη επιβίωση όταν χρησιμοποιήθηκε πριν και κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Τα συμπληρώματα σιδήρου συνδέθηκαν με μεγαλύτερη υποτροπή και ποσοστά θανάτου όταν ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της θεραπείας και όταν χρησιμοποιήθηκαν τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας.
Όπως συμβαίνει με πολλές μελέτες παρατήρησης υπάρχει πάντα αυξημένη πιθανότητα στατιστικών λαθών. Αν και σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία πάνω από το 60% των ασθενών με καρκίνο λαμβάνουν «αντιοξειδωτικά» συμπληρώματα αυτό δε συνέβη στην παρούσα μελέτη. Ο αριθμός των ασθενών που έλαβαν «αντιοξειδωτικά» και άλλα συμπληρώματα ήταν αρκετά μικρός, μειώνοντας έτσι τη στατιστική ισχύ.
Ένας γενικός κανόνας που πρέπει να δίνεται στους ασθενείς με καρκίνο (και που εγώ τουλάχιστον το εφαρμόζω πιστά στους δικούς μου ασθενείς) είναι να προσπαθούν να βρουν τις βιταμίνες και τα μέταλλα – συμπεριλαμβανομένων των «αντιοξειδωτικών» – από τα τρόφιμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις με μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή ο ασθενής μπορεί να πάρει όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα του, ακόμη και όταν υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία. Οι ενδείξεις χορήγησης συμπληρωμάτων διατροφής είναι συγκεκριμένες στην ογκολογία. Σε κάθε περίπτωση τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο πρέπει να μιλούν με τους γιατρούς για το αν πρέπει να παίρνουν βιταμίνες ή άλλα συμπληρώματα διατροφής.