Γράφει ο κος. Δασκαλόπουλος Ευστάθιος,
Φυσικοθεραπευτής, Επιστημονικός Συνεργάτης Κλινικής ΆΝΑΣΣΑ
Ο Covid-19 αποτελεί ένα καινούργιο στέλεχος κορονoϊού που δεν είχε ανιχνευθεί πριν από την πρόσφατη επιδημία στην περιοχή Wuhan στην Κίνα, το Δεκέμβριο του 2019.
Εάν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα τα οποία ποικίλλουν, από ήπια, όπως αυτά του κοινού κρυολογήματος, έως και πολύ σοβαρά. Όπως και με τις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις στα ήπια συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται, καταρροή, πονόλαιμος, πυρετός και βήχας.
Ορισμένοι άνθρωποι όμως, μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές εκδηλώσεις, όπως πνευμονία και δυσκολία στην αναπνοή. Σε αυτές τις σοβαρές εκδηλώσεις του ιού η φυσικοθεραπεία μπορεί να επέμβει αποτελεσματικά ως ένα επιπλέον “φάρμακο” για την αναζωογόνηση των πνευμόνων.
Έτσι λοιπόν η αναπνευστική φυσικοθεραπεία καθίσταται εξαιρετικά σημαντική για τους ασθενείς με Covid-19. Ο ασθενής σε κατάσταση ηρεμίας κρίνεται σημαντικό να εκπαιδευτεί από το φυσικοθεραπευτή για την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας και να εφαρμόσει τις οδηγίες του παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή που ήδη λαμβάνει.
O ρόλος του φυσικοθεραπευτή περιλαμβάνει τη θεραπευτική αντιμετώπιση με στόχους:
- Την κινητοποίηση και υποβοήθηση της απόχρεμψης των εκκρίσεων (πτυέλων)
- Τη διατήρηση και βελτίωση της ισχύος των αναπνευστικών μυών
- Τον έλεγχο και τη μείωση της δύσπνοιας και του έργου της αναπνοής, μέσα από θέσεις ανακούφισης και τεχνικές χαλάρωσης
- Τον καλύτερο έλεγχο της αναπνοής, όπως με συνειδητή χαλάρωση και διαφραγματική αναπνοή
- Τη βελτίωση των λειτουργικών ικανοτήτων (όπως διεξαγωγή καθημερινών δραστηριοτήτων) και της ποιότητας ζωής
- Την υποστήριξη κατά τον απογαλακτισμό από τον μηχανικό αερισμό και τη διαχείριση του μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού
- Την εκπαίδευση για τη βελτίωση των γνώσεων της φυσιολογικής λειτουργίας του αναπνευστικού συστήματος και της κατανόησης της ασθένειας και των συμπτωμάτων της
Αρχές αναπνευστικής φυσικοθεραπείας σε ασθενείς με Covid-19:
Για την καλύτερη και μεθοδευμένη αντιμετώπιση της ασθένειας, θεωρείται ζωτικής σημασίας η συνεργασία του φυσικοθεραπευτή με τον θεράποντα ιατρό ώστε να αξιολογηθεί σωστά η κατάσταση του ασθενή και να επιλεγούν κατάλληλες τεχνικές τις οποίες θα εφαρμόσει ο φυσικοθεραπευτής. Συνήθως οι τεχνικές συνδυάζονται μεταξύ τους προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόβλημα του ασθενή μπορεί να είναι σύνθετο.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει διδασκαλία του ασθενή πάνω σε σημαντικές τεχνικές όπως η σωστή θέση του σώματος, η αποφυγή κόπωσης ή η υιοθέτηση σωστού μοντέλου αναπνοής. Όλες οι τεχνικές που εκτελούνται κατά την αναπνευστική φυσικοθεραπεία έχουν ενδείξεις και αντενδείξεις.
Οι κυριότερες ενδείξεις είναι:
- η κατακράτηση εκκρίσεων
- η διαταραχή των αναπνεόμενων όγκων και των αερίων του αρτηριακού αίματος
- η διαταραχή της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, της αντοχής και της δύναμης των αναπνευστικών μυών
- τα παθολογικά πρότυπα αναπνοής
Οι δε αντενδείξεις και προφυλάξεις έχουν να κάνουν κυρίως με παθολογικές καταστάσεις του ασθενή, οι κυριότερες αυτών είναι:
- η οστεοπόρωση και τα κατάγματα
- οι ανωμαλίες στα ζωτικά σημεία
- οι καταστάσεις όπως η εγκυμοσύνη, το πνευμονικό οίδημα, ο καρκίνος, η αιμόπτυση, οι χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες
Η εξέλιξη της ιατρικής όσων αφορά τη φροντίδα του αναπνευστικού συστήματος επηρεάζει και το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης, καθιστώντας απαραίτητη τη διαρκή επιμόρφωση και τον ερευνητικό έλεγχο προκειμένου η απόδοση των τεχνικών να είναι άριστη.
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί πόσο σημαντική είναι η φυσικοθεραπεία σε στάδιο πρόληψης, σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και ιδιαίτερα σε όσους αντιμετωπίζουν καρδιοαναπνευστικά προβλήματα καθώς επιτυγχάνεται βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας και αύξηση ισχύος των αναπνευστικών μυών ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος σε περίπτωση προσβολής από τον Covid-19.